Vreemdeling in my eie land

Na 'n gewetensbeswaar of eerder ʼn verantwoordelikheidsaanval om terug te gaan Johannesburg toe vir besigheid (en absolute onwilligheid), bevind ek myself vir die soveelste keer op die lughawe opsoek na parkering wat stellig meer as my eerste salaris tjek gaan kos. Parkering gevind, laptop rugsak op die rug en reistas (wat ek soos daai rooi waentjie wat my pa vir my gekoop het toe ek so tjokkerkie van 3 of 4 was agter my aansleep), sit ek af na die kiosk om my kaartjie te gaan druk. Ek het die vorige dag al op internet  ingeboek om tyd te spaar en ek is mos IT geletterd en weet hoe om al dié soort van goed te doen. Inteendeel die slim web ouens het nou al ʼn APP ontwerp wat sommer jou instapkaartjie vir jou op jou foon sit, maar dis Afrika dié pappie en ek glo en vertrou die ouens daar voor by die hek gaan my uitlag en terug stuur na die inboek toonbank om ʼn “regte kaartjie” te kry. Ek hoor sommer al hoe sê  Goodwill vir my: “... eh ... sorry sir ... in fact you know ... eh ... we here at ACSA ... we don’t use that cell phone ticket ... eh ... these matchien the ghawermint give us ... eh ... they don’t in fact scan the ticket so nicely ... sorry né!”.

Onderwyl ons skuifel-skuifel soos beeste ter slagting vorentoe beweeg deur die drukgange van die lughawe, word dit eensklaps donker en ‘n skadu van vrees oorval my. Ek het dan gehoor Kaapstad is ‘n groen lughawe met natuurlike lig en hoe kan dit dan donker word as die son buite skyn .... maar toe ek omdraai sien ek dit is die kolossale reus van ‘n Kobus Wiese wat die lig uitdoof. Ek tuur onderlangs na die titaniese man en eertydse Springbok held (en mede Leeu ondersteuner) en bewonder sy deftige uitrusting en kleredrag. My ou beklaenswaardige GAME tassie en rugsakkie lyk so lamsalig en vervalle teen Kobus se Italiaanse leer Polo besigheidsmanstas wat hom ongetwyfeld in dieselfde klas as baie ander aristokrasie plaas, ‘n aansienlike man wat respek inboesem. Hy moes seker die vrees en inkrimping in my oë en lyftaal bespeur het en groet my baie vriendelik met ‘n boere Afrikaanse - “goeie môre?!”. Ek grinnik terug “môre” en wonder of ek hom moet vra wat sy opinie van Romain Poite se 2 geelkaarte teen Bismarck teen die All Blacks is, maar kry nie die moed bymekaar nie en trouens, die Lions doen ook nie so goed soos ons gehoop het nie .... ek kry dalk ‘n dwarsklap of ‘n gluur wat my in elk geval kan aanspoor tot benatting of beswyming.

Ons beweeg deur die kontrole punte, na die “Slow Lounge” – wat natuurlik glad nie “slow” is nie - vir ‘n vinnige koffie en ontbyt, in die ry soos skape deur die hek en op die vliegtuig prop ons tasse in waar ons ook al ‘n spasie in die oorhoofse bagasieruim kry, skuif in ons sitplekke in en gordel vas. Vinnig gou die ou oorfoontjies in die ore dit sodat ons nie met mekaar hoef te praat nie, blaai doelloos deur die lugredery se tydskrif en sonder rêrige belangstelling oor wat daarin aangaan en wag ongeduldig vir al die afkondigings, veiligheidsaankondigings, die goedkeuring om op te styg en die 2 ure lange sieldodende vlug na Johannesburg. Almal is in besigheidsformaat en daar is meer “laptop’s, tablets en smartphones” as krewe wat uitloop op die strand tydens rooigety. Geland op OR Thambo en die malle geskarrel na tasse, huurmotors, taxi’s en badkamers is aan die orde van die dag en so begin die lang week in dié hart van Afrika se besigheidshoofstad, die stad met die leuse “eenheid deur ontwikkeling”, Jozi, Egoli of ook bekend as die stad van ligte (Maboneng) .... en net daar begin my eensame reis as vreemdeling in my eie land!

Op pad na die motor verhurings deur die internasionale ontvangs hoor ek talle dialekte wat ek nie ken nie, sommiges kan ek eien, maar ander is totaal vreemd. Wonderlik dink ek, toerisme is mos goed vir die ekonomie en ontwikkeling. Ek probeer van die dialekte identifiseer, daar is heelparty wat Frans en Portugees praat, maar daar is ook Italiaanse, Spaans of Mexikaans (ek is nie so seker nie ... of is dit dieselfde ding?) en natuurlik Amerikaans met hulle vreeslik swaar “drawl” ... ‘n mengelmoes van “y’all”, “wicked”, “Go pahk the cah in thee yahd and let’s get a cup of caffee” . Ek raak sommer opgewonde as ek dink hoe baie mense na die sokker wêreld beker besluit het om ons ou landjie aan die punt van Afrika te kom besoek. Madiba, Robben Eiland, die leeus en springbokke wat so los in die strate loop, die honderde natuur reservate en nasionale parke, fantastiese weer en Suid Afrikaanse diversiteit, moet seker ‘n groot trekpleister vir uitlanders wees ... en moenie vergeet nie ... met ‘n $100 kan jy vrek ver kom en met ₤100 kan jy vir ‘n jaar lank bly!

By die huurmotor kiosk word ek deur ‘n baie vriendelike swart man bedien. Baie beleefd wil hy weet hoe dit met my gaan en of ek ‘n lekker vlug gehad het. My ou tjorretjie se sleutel word vinnig oorhandig en met ‘n glimlag word ek gegroet “thank you sir and enjoy your day!” en ek word na my parkering aangewys. Op pad na die kar met my my sleepwaentjie-tas kon ek nie help om te dink dat ek ‘n effense aksent by die huurmotor klerk bespeur het nie, definitief nie plaaslik soos Zoeloe, Xhoza of Tswana nie ... nee ... volksvreemd ... amper asof daar ‘n Portugees of Frans wil deurkom.

Ek klim in die ou huurmotortjie en spring op die snelweg in die rigting van ons kantoor in Houghton en probeer die kar radio instel terwyl ek met die een hand en een oog die kar in een van die 4 bane tussen die magdom trokke, afleweringsvoertuie en karre probeer hou. Nie een van die stasies is bekend nie en dit is een van daardie kosmiese oomblikke waar daar op geeneen van die stasies musiek is nie, maar almal praat oor allerlei onbenullighede (dink ek) ... maar niks wat ek kan verstaan nie. Ek is nou nie eintlik al die 11 landstale magtig nie, maar kan hier en daar ‘n woord optel. Van een frekwensie na die ander hoor ek Sotho, Xhosa, Zoeloe, Tswana en Ndebele (dink ek), maar niks Ingels of Afrikaans nie. Ek weet dat 94.7 die stasie is wat ek altyd na geluister het toe ek nog in Johannesburg woonagtig was, maar selfs dit klink nie meer dieselfde nie en vreemd ... en om alles te kroon bly dit van die stasie afgaan. Drie keer deur tussen 88 Mhz en 180Mhz op FM en nog geen stasie wat ek mee kan assosieer nie, word ek gestop by die hek van ons hoofkantoor deur sekuriteit beamptes met glim baadjies wat my vir ‘n oomblik laat dink ek is in ‘n JHB Metro Polisie padblokkade. Na vele verduidelikings dat ek personeel is en met al die dokumentasie en registers ingevul en identiteit verifikasie gedoen, word ek ten einde laaste parkering aangewys.   

Na ‘n dag se swoeg en sweet tussen al die vergaderings wat ek in die drie dae probeer inprop het bevind ek myself in die voorportaal van my Rosebank hotel. Om my is ‘n gewemel van besigheidsmense en dit lyk of hulle almal daar is vir ‘n konvensie of werkswinkel en weereens is dit volksvreemde wesens. Geskat aan hulle kaftans, dashiki pakke en boubou’s is hul moontlik afkomstig van Nigerië, Somalië, Senegal of Soedan, maar iewers van Wes Afrika.  Almal is baie opgewek, vriendelik en vrolik, maar ek verstaan nie ‘n woord nie en voel so minderwaardig soos ‘n Zim-dollar. Hier en daar maak ons oogkontak, maar al kommunikasie tussen ons is die internasionale taal van ‘n glimlag en ‘n kopknik uit ordentlikheid of uit solidariteit .... Daardie halwe glimlaggie wat sê: “Ja swaer, wat sou ons dan nou in elk geval vir mekaar sê as ons mekaar kon verstaan?”.

Later die aand besluit ek om bietjie te ontsnap uit die kunsmatige luuksheid van die hotelkamer en besluit om vir my iets ongesonds by een van die honderde wegneem eetplekke in die bekende “The Zone” van Rosebank te kry. Met my bestelling geplaas besluit ek om op een van die bankies te gaan sit en een van my lekkerste tydeverdrywe, “people watching” te beoefen ... en sowaar weereens is al 54 lande van Afrika verteenwoordig,  ten minste verteenwoordiging van 32 lande in Asia ... ek weet nie hoeveel Europeërs nie want hulle lyk mos almal dieselfde, maar ek het definitief Italiaans en Duits gehoor. As ek hulle taal kon praat sou ek sê .... welkom in die land van melk en heuning. Eers wonder ek waar die Suid Afrikaners dan is .... maar hulle kan jy almal uitken aan die hang skouers soos ‘n Three Ships Whisky bottel en ‘n aalwynpil in die kies.  

Die vier moordende dae in Jozi het so lank gevoel soos Jack Parow se pet se piek en ek bevind my terug op OR Thambo lughawe waar dieselfde roetine herhaal word .... kaartjie druk, deur die metaal verklikkers en verbode items polisie, in die ry by hek D6 na Kaapstad in afwagting vir die aankondigings dat ons aan boord kan gaan met honderde omringende besigheidsmense met hulle sleepwaentjie tasse en oorfone in die oor .... en sowaar as vet .... terwyl ek vroetel en tas na my instapkaartjie, hoor ek weer in ‘n dik aksent hoe sê een vrou vir ‘n ander .... “Ya know what, I’ve just paid a dollah fifty  for a chahger for my mohbihle Y’all” .... waar kom al die yanks vandaan? .... ek dag dan hulle sê die Chinese is besig om die wêreld oor te neem!     

Op die vliegtuig Kaap toe is dit stampvol van mens, dit lyk soos ‘n dokumentêr oor vervoer in  India .... ek verwag enige oomblik ‘n ou met ‘n skinkbord vol vetkoeke, samoesas, allerlei vrugte en speserye wat skree “two for the price of one” en ‘n ander met twee lewendige hoenders wat hy ongeërg onderstebo aan die voete dra. Daar is kinders wat skreeu, ongeduldige mense wat nie plek het vir hulle drasakke vol memento’s, etniese beelde uit die middestad van Johannesburg en selfs bottels wyn wat hulle op die lughawe se “duty free” gekoop het, weet hulle nie die Kaap is vol van die beste en wêreld klas wyne nie? Daar is tannies met handsakke so groot soos baba doeksakke, dié met doeksakke en ‘n kind op die heup en ‘n ander een aan die ander hand, toeriste met hoede uit Texas, rugsakke, nog drasakke, slaapsakke, plastiese sakke en sportsakke. Waar moet ons besigheidsouens nou ons twee toegelate sleepwaentjie tasse sit?   Mense kan baie slim wees. Nee regtig, dit klink sarkasties, maar mense kan absoluut briljant wees. Einstein en klomp ander mense was baie slim. Hulle het goed uitgewerk en voorspel wat ek nou nog sukkel om te verstaan, maar wat my nog meer verwar is hoe al daai mense met die magdom bagasie dink dat as 175 mense elk een ekstra tas, sak, rugsak of pakkie ekstra het, dit die bagasieruim met die helfte verminder, die gemiddelde gewig van die vliegtuig met 1 570kg vermeerder (±20 ekstra mense) en die risiko van “overloading” verhoog .... en jy het gedink ‘n taxi na Polokwane is gevaarlik?    

Die vlug is maar ongemaklik en steurend, langs my sit een van daai groot Texas oompies met die bekend goue broederskap ring op sy regterhandse ringvinger. Daai tipe wat jy so gereeld op die TV programme sien en ek wonder of die oom in Vietnam was ... of dalk was dit maar net ‘n ring wat hom herinner aan sy universiteits dae? Hy vang  my in ‘n oomblik van swakheid en vra:” Aw je fhrom Cahptown?” ... “Yes, but originally from Johannesburg” antwoord ek. “Whaaaht is the pohpuhlation of Cahptown?” ... vra hy .... “sorry?” vra ek .... “Whaaaht is the pohpuhlation of Cahptown?” .... vra hy stadig soos iemand wat hard met ‘n dowe mens praat .... hoe de donner moet ek weet! .... Dink ek, maar antwoord heel intelligent .... “Approximately 1 million less than in Houston”. “Oh really?!” sê hy asof hy weet hoeveel mense in Houston is?!

Ek dink terug aan die paar dae wat ek nou op besigheid was en hoe vervreemd een eensaam ek gevoel het, nie net omdat ek weg van die huis en familie was nie, maar ook omdat dit vir my voel dat ek nie meer in die stad waar ek gebore en groot geword het inpas of hoort nie. Johannesburg is ‘n nuwe stad, ‘n besige stad, ‘n (ander) wêreld stad, ‘n vreemde skyn bedrieg stad. My nuwe tuiste is Kaapstad, met sy natuurlike skoonheid, kreatiewe vryheid en ongelooflike gees, waar die onverwagte net om die draai is en die prag en skoonheid van die Westelike Provinsie net wag om ontdek en verken te word, maar ek moet bieg dat dit waar is dat die weer in Johannesburg fantasties en moontlik die beste of gematigste in die wêreld is.

Vaagweg deur die musiek op my “smartphone” en oorfoontjies (wat ek as selfverdediging teen die skreeuende kind skuins agter my en daai een passasier wat daarvan hou om sy stembande om die lugwaardin se ore te rek – al klaende), hoor ek die stem van die Kaptein. Ek kan nie eintlik hoor wat hy sê nie, maar aan die laer toon en dreuning van die vliegtuig weet ek nou al uit ondervinding was die opdrag iets soos “Cabin crew…. ten minutes to landing....... prepare and cross check”. Die passasiers raak rusteloos, die tannie skuins voor my steek haar hand uit vir haar man oorkant die paadjie net soos toe ons opgestyg het en dit is duidelik sy hou niks van vlieg nie en ek is ook nou al blikners gesit.

Alhoewel dit bewolk is buite en ons nou die koue nat weer van die Kaap nader, staar almal gehipnotiseerd by die vensters uit opsoek na die wêreld gesogde Kaapstad (terloops CNNGo, die reis-vleuel van CNN Internasionaal, het Kaapstad gelys as een van die wêreld se 10 mees geliefde stede, toe te voeg tot die Moederstad se lang lys van toekennings). Na ‘n perfekte landing op die nat aanloopbaan en kort rit na die terminaal, spring almal haastig op en lyk paniekbevange en gryp na hulle besittings om uit die buik van die walvis te ontsnap .... meer helaas .... almal moet noodgedwonge staan en wag vir die deur om oop te maak en dit voel soos ‘n leeftyd. Ek hoor hoe een vrou agter my vir toeriste waarsku om hulle juwele weg te steek, alle bagasie in die motor se bagasiebak te sit en nie nie soos toeriste te lyk nie .... goeie raad .... maar is dit nou ‘n manier om toeriste in Kaapstad te verwelkom? Mens kan sien dié vrou is ook een van dáái wat niks tussen die ore het nie, haar kop is so plat daar is nie eers plek vir ‘n kopseer nie .... en toe sê ek sommer vir die kuiergaste in my beste Ingels: “Don’t worry this is not Joburg!”.         

Terug by die huis is daar nie eens ‘n lig van verwelkoming aan nie en voel ek weereens vervreemd, maar met my intrap by die huis is almal bly om my te sien en ek is bly om by die huis te wees. Ons ruil stories en ervaringe en elkeen wil die ander se storie hoor en sy eie vertel .... en binne slegs minute vergeet ek van die vervreemding in my geboortestad en voel ek weer tuis en waar ek hoort ... soos hulle sê: "Home is where the heart is".  Ek wil elke oomblik indrink en geniet, want oor twee weke is dit weer sulke tyd!

 

Sosiale of Fatale Kommunikasie

Die hele wêreld is op sy op sy kop .... onderstebo .... holderstebolder .... van die pad af .... en omgedop. Niemand praat meer ordentlike met mekaar nie! Dis ʼn afjak hier, ʼn kort opsomming daar, die stilmaak van ander om jou eie storie eers te vertel .... en dan word die storie in kernwoorde vinnig saamgevat en in “shorthand” oorvertel .... met geen punte, deeltekens, kommas, hoof- en kleinletters, diftonge of korrekte uitspraak nie .... of is so omslagtig en omsamehangend dat jy die draad van die storie al in Potchefstroom verloor het en net duskant Williston weer probeer sin maak van alles. Elke ou dink sy/haar storie is die interessantste of belangrikste.

Indien jy in die tyd van die groot depressie of in die tyd toe alle mans nog verpligte diensplig moes doen (weermag diens vir die wat na 1994 gebore is) en jy goed gemanierd grootgeword en opgevoed is om ander in die oë kyk terwyl hulle praat, sien jy sommer die intensiteit waarmee die mallemeule storie vertel word. Die geweldige angs en vrees dat hy/sy nie die storie kan klaar vertel voordat die lewe (die belangrike insetsel op die TV, die kort geheue van ander, ʼn belangrike SMS of ʼn baie belangrike afspraak) jou in die rede gaan val. Mense praat vinniger, harder, meer intens en onverstaanbaar. Dis nie meer ʼn gesprek nie .... dis ʼn strategiese skynaanval met ʼn bemeesterde lokval van sarkasme, manipulasie en ʼn wetenskap van sosiale beïnvloeding. ʼn Gesprek het nou verander in ʼn interpersoonlike kommunikasie oorlewingstrategie om ander van jou opinie te oorreed. ʼn Psigologiese manipulasie of  tipe invloed wat poog om ʼn ander se gedrag en persepsie deur fyn beplande breinspoeling te manipuleer.

Rêrig?! .... so erg?! .... Wat het gebeur? Is dit die vinnige gejaag na niks .... die kakkerlak resies na wonings, besittings, behoeftes en gekhede .... of is dit die nuwerwetse kommunikasie middels, style en talente .... of die ontploffing van selfone, tablette (nie die antibiotiese soort nie) en rekenaars wat gepaardgaan met al die sosiale netwerk moontlikhede? Kom ons wees nou maar eerlik, daar is so veel seepkiste om van te kies .... amper so veel as goedkoop Chinese produkte by ʼn vlooimark. Daar is Mxit, Twitter, Yammer, Facebook, Instagram, WhatsApp, BBM, Linkedin, Google+, MySpot, ePals, MySpace, flickr en wat-nog (laasgenoemde nie ingesluit nie). Hier kan jy oneindig baie deel ..... opgewondenheid, aankondigings, plesier, vreugde, prestasies, griewe, protes, besware, kwale, versteurings, kritiek, planne, idees, voorstelle, verhoudings, kennisse, assosiasies, stories, poetsbakkerry, grappies, kaskenades en vele meer. Ek is oortuig daarvan dat hierdie vryheid van spraak en vokale beweging oor grense en openbare sosiale podium wat nie voorheen bestaan het nie het mense baie meer waaghalsig en roekeloos maak. Ons het nou kuber boelies geword en skinder is nou baie erger.  Almal kan nou jou opinie sien, selfs mense wat jou nie ken nie en aan die ander kant van die wêreld woon, kan daarby betrek word. Waar dit begin het by ʼn opinie of iets wat jou pla eindig dit nou op in ʼn openbare debat waarby almal betrek word en waarop hulle ook kommentaar kan lewer .... en dit .... in my opinie .... maak mense paranoïes.

Hierdie paranoia is egter erger as bokkoors of die vrees vir groente.... jy begin dink dit onderdruk en krimp jou kreatiwiteit en jy sweer dit kweek sosialistiese ideologieë wat kan lei tot apokaliptiese gevolge.  Jy glo dat dit jou opinies, belangstellings, norms en waardes beïnvloed .... en daar lê die probleem. Op sosiale netwerke kan jy sê net wat jy wil sonder dat iemand jou in die rede val, mense kan nie jou lyftaal, gesigsuitdrukking (of afwesigheid daarvan) of reaksie sien nie en enige opinie of kommentaar is oop vir interpretasie en as jy nie saam stem met ʼn opinie of kommentaar nie .... woerts-warts .... “delete friend”, “unfollow” of “Bar profile”. Die internet is een groot gemeenskap, dit is soos ʼn hoërskool met sy groepies van rugby jocks, nerds, slimkoppe, rokers, gamers en Dexter of "Silence of the lamb" tipes.

Status: “It is during our darkest moments that we must focus to see the light - Aristotle Onassis” sê Willem op Facebook. Daar is 22 likes en 4 mense wat kommentaar lewer oor hoe sterk ʼn ou moet staan, hoeveel vriende jy in moeilike tye het ..... en 2 verwar focus met fotografie en laat hulle uit oor die belangrikheid van sluiterspoed en beligting. Twee dae later pos Willem ʼn Bybel versie en niemand sê niks .... dieselfde middag lees Willem se status soos volg: “ Ek is nou so kwaad ek kan my agterent met ʼn pofadder afvee ..... as een ou nou weer die @#$%^ bal aanslaan blaas ek my top!!!!”.... Daar 126 “likes” en soveel “comments” Willem se selfoon vries in so ʼn mate dat hy dit moet “reboot”. Met die eerste asem wat sy selfoon intuig pos Willem op Twitter soos volg: #crapphones @blouwillemvanpretoria - vandag gooi ek hierdie foon dat hy trek!!!! Die volgende dag (Sondag) pos Willem 3 Bybel versies en ʼn "status update": “Aim at heaven and you will get earth thrown in. Aim at earth and you get neither - C. S. Lewis” .... niemand sê niks. Intussen het Willem 3 resepte, twee video’s (een van ʼn kat wat klavier speel op die maat van ʼn kraan wat drup en een van ʼn twee jarige kind wat ʼn trekklavier met sy tone agter sy rug speel), ʼn prentjie van mej. Kyrgyzstan in net ʼn G-string en lugwaardin wat 'n skemerkelkie op Air MayBe bedien .... en Gawie se nuutste foto’s van sy Italiaanse vakansie saam met sy onderklere model meisie (gelukkige bliksem!) en 28 nuwe “friend requests”. 

Die eerste drie dae van die opvolgende week mis Willem 8 afsprake, 2 “deadlines” en sy dogter se voorlees van NP Van Wyk Louw se Ballade van die bose by die kunswedstryd .... want tussen facebook, Twitter, ʼn “profile update” op LinkedIn en SuperBru kon Willem nie tyd kry vir alles nie .... en toe sy vrou hom heel onskuldig vra .... “het jy melk en brood gekry my lief?” .... vlieg Willem haar van ʼn kant af in en verduidelik in mooi en duidelike verstaanbare Afrikaans en met gebare wat lyk of hy verkeer aanwys, hoe belangrik en kosbaar tyd en die bestuur daarvan is. Die een-man debat duur langer as wat 7de laan al op die TV is en Willem word net al hoe kwater. Ma het al lankal kos gemaak en bedien en skottelgoed gewas, sussie se huiswerk help doen, klere vir die volgende dag gestryk, kosblikke met toebroodjies, gesonde vrugte en ʼn lekkerny vir Lientjie ingepak (wat so tussen hakies A++ goud vir Ballade van die bose by kuswedstryd verwerf het) en is al besig om haar voorlegging vir môre se belangrike vergadering op haar skootrekenaar te finaliseer .... en intussen het sy ook haar BBM status ge-”update”, die selfde 3 resepte ge-”copy & paste” na haar rekenaar toe en 18 “friend requests” aanvaar.... hulle noem dit blykbaar “multitasking”.  

Die probleem is heel eenvoudig .... ons braai nie genoeg nie! Daar is geen beter sosiale interaktiewe platform as ʼn braai nie. Brood breek met braai broodjies en lekker karoo skaap ribbetjies op ʼn oop vuur, met regte hout, is so terapeuties soos ʼn 4-in-1 spa. Die reuk van rooikrans, skaapvet en boerewors is mos so sinoniem met ons boere as geliefde tydverdryf soos beurt-krag en ESKOM .... daai toon-krul  plesier van siep-sop-bek-brand-lekkerte. Watter ander kosmaak proses het ‘n nasionale vakansiedag .... behalwe nasionale braai dag? Hier word opinies gelig, die nuutste nuus, huisgenoot staaltjies en rubrieke, rugby, politiek, ekonomie, dokumentêre insetsels, sosiale aanvaarbare gedrag en statusse, moets-en-moenies, litigasie, belasting skuiwergate en slaggate, resepte, geloofsoortuigings en die nuutste tegnologiese prestasies en produkte  word bespreek. Die gebruik van sonde sap maak die bekke gladder, mense slimmer en mooier en kilojoules is vir eers iets van die verlede soos chips gedip word en biltong en droë wors gedors word. Die vleis bly rou en die mense raak gaar .... totdat een se selfoon lui en ʼn ander ʼn nat kol met sy snoet op sy nuwe slimfoon druk om sy “status updates” te lees en die vrouens ook nou al foto’s onder mekaar begin “bluetooth”, “post” en “share”. Ons moet meer braai .... maar sonder selfone .... en as jy iets moet “post” of “update” en internet moet gebruik, wees maar gewaarsku en versigtig .... en as jy nie bereid is om dit wat jy kwytraak vir jou ma in haar gesig te sê nie .... is dit nie geskik vir ʼn sosiale netwerk nie!

Langnaweek, kort nagmerrie of hemel op aarde?

So wil ons mos toe af suiker na die Weskus toe vir die langnaweek vir ʼn bietjie rus, vars lug en die prag en praal van die Weskus blomme skouspel. Ma is al klaar opgewerk want sy weet nie of ons alles gevat het wat op haar lysie is nie - nou al so lank soos al die nuwe wetgewing wat inwerking getree sedert die utopiese demokrasie vanaf 1994 - en die die lysie kan sy nêrens vind nie. Boetie lyk ook maar bietjie af, want wat moet hy nou aan die Weskus gaan doen en daar is nie eers Playstation nie, die pad is lank en vervelig, ouboet is by sy meisie in Johannesburg en ons wag dan nou al meer as ʼn halfuur vir ma buite by die bakkie .... nou staan hy maar daar gedwee soos ʼn delwersdonkie. Ek is moerig want ek wou al die Vrydag gery het, maar ma wou eers wasgoed was en ons twee honde (soos tant Minnie se hond van die Ben & Babsie familie) agter in die bakkie kan nie hulle lê kry nie. Hulle lyk of hulle Duracell batterye gevreet het .... of soos daai opwen hondjies wat jy by OR Tambo sien hop-hop .... en elke venster van die bakkie word blindweg bestorm en die bagasie word ongeërg vertrap om by die vensters uit te kom om te kyk waar ma is.

Net buite die ingang van ons nuwe dorpshuis (met soveel ou mense soos in die warmwater swembad in Bela-Bela op ʼn naweek, wat op en af loop om te kyk watse nuwe gebeure hulle oor kan kla en skinder) skreeu ma ons moet stop en omdraai .... sy het ouma se lostoringmessie vir die naaldwerk en voorskootrokke vergeet. Bid jou aan .... reeds twee ure laat en ek moet nog die Flymo wat ek vir my broer gegee het se “spares” gaan optel wat my pa nou al weke oor karring en wat ek net na agt wou optel .... met my geluk is die plek toe vir die langnaweek (soms is die lewe mos soos n kakkerlak … meer k@k as luck!) .... en nou moet ek omdraai vir ʼn R5 se lostorringmessie.

Dis nou al na tien en die honde kom nie tot ruste nie, ma en boetie is aanmekaar, albei het iets baie belangriks om te vertel. By die garage groet die pompjoggie my vriendelik, maar die pinshers kef so ek kan hom skaars hoor. Ma gee een gil vir die honde, maar dit moedig hulle net meer aan en die joggie lag en skud net sy kop vir die entoesiastiese mensevreters. Klaar volgemaak kla ek by ma oor hoe die diesel met meer as 200% opgegaan het vandat ek die bakkie gekoop het. “Besef jy vrou dat dit my nou net soveel kos om die bakkie vol te maak as wat my eerste premie op my kar my per maand gekos het” sê ek asof die regering my gaan hoor en jammer kry. Ek vlieg sommer die hel in daar weg en jaag oop en toe na Mowers vir die grassnyer se parte. Met “flymo spare parts”, lostorringmessie gewapen, keffende honde, boetie wat die agterbeen van ‘n donkie afpraat en ma wat geduldig na hom luister sny ek na die N7 .... ek wil nog blomme langs die pad kyk voor die son verdwyn.

So twintig minute op die pad en net voor Malmesbury slaap boetie al en ma het intussen ‘n oproep van tannie Susan gekry en nou praat hulle dik stukke. Ek probeer die gesprek volg, maar ek is meer verward as ‘n bergie onder huisarres. Ek begin die pad indrink en word betower deur die groen en goud van graan en canola velde, die pragtige skoon blou lug en die vars reuk van mooi wintersdae in die Kaapse platteland laat my weer jonk en lus vir die lewe voel. Ons is sommer gou-gou by Malmesbury verby en ek verminder spoed by die afdraai na Hopefield. Die honde is alweer op en onrustig want hulle dink ons gaan stop, boetie kyk net vinnig of ons al daar is en lyk of hy ystervarke kan vang, maar gaan lê dan weer. Mark Pilgrim se stem begin nou wegraak en die Saterdag "Top 40 countdown” is ook nou net ‘n grrrr van geraas en met die opvangs wat verdwyn sit ek die radio af. 

Die radio se tweng-tweng, pang-pang en etjoing-tjoing laat net ‘n vae gesuis in my kop en ‘n verwelkomende stilte heers in die bakkie en vir die eerste keer klim ek vir ‘n slag uit die streskas. Ma staar verlangend by die venster uit en dink seker aan daardie ryk plaasboer wat sy iewers gemis het of miskien aan wat ouboet nou in Johannesburg doen. Die pyne in my heup, knie, arm en elmboog van die trekkery Kaap toe verdwyn stadig en ek begin gemaklik in my sitplek agter die stuurwiel inskuif. Plek-plek sien ons sulke blertse blomme en ek herinner myself aan die tweet van ou Steve Hofmeyer wat DJ Opperman so aanhaal: “Op die groot saaidag van die heelal het reeds ‘n entjie duskant Wuppertal oor die kaal Noordweste ‘n sakkie van die Heer se beste saad per ongeluk gelek, gelek en uitgeval ..."

So tien kilometer voor ons bestemming sien ek ma begin ongerieflik rondskuif en vra: “By wie gaan ons eerste om?” ... daai vraag wat beide van ons nou al dae soos kool vermy .... daai vraag wat die werklikheid van ‘n naweek by familie met sy ongemaklike waarhede en die besef dat die rus waarna jy kamstig uitgesien het en vir jouself oor gejok het nou jou bubble bars. Die eerste gedagte wat opkom is .... pasop vir jou groottoon, hy hou van stamp! Wat dit vererger is dat dit die hele familie is .... ma, pa, broers, skoonouers, skoonsusters, swaers, hulle kinders en hulle kinders, vriende van die familie en dan nog die res van die dorp wat nie van in-kommers of oor-die-brug-kommers hou nie. Daai wat sê “Gautengers of Venters lê witpens op Kampsbaai se strand” .... of .... “wat weet valies van vis, snoek en bokkoms, laat hulle terug gaan na hulle slaggate, blikbreine en fancy 4X4’s” .... en al is ma van Lambertsbaai en kom ons al meer as 20 jaar aan wal en het ons die GP nommerplate veeruil vir CFP nommers, word ons nog steeds beskou as in-kommers.

Ons eerste stop is by die vrou se familie en die res van die naweek daarna is net ‘n blur .... ‘n flits soos ‘n spotprentjie in die movies wat fast forward of rewind. Net ‘n herinnering van stembande wat om my ore rek; mense wat gelyk praat en nie wil luister nie; ‘n vloermoer wat gegooi is; ‘n geknor van iemand soos ‘n muishond met ‘n seer bal; ‘n blerrie tweegesig wat blaf met die honde en huil met die wolwe, ‘n gelag, kos wat wat vir Jan Raap en Skraap kan voer, ‘n vinnige draai by die see en mense wat jou sommer nou vertel wat moet bo dryf. Ek kan nie eers onthou of ek by die hawe omgery het en na die trolskuite gaan kyk het nie. Daar was nie tyd vir visvang, voëls kyk of bietjie stil sit by die see nie. Maar nou ja soos hulle sê: “daar waar bloed nie kan kruip nie, loop dit” .... familie bly familie.

Sondagmiddag was die plan om vroeg te ry en deur die Weskus Nasionale Park ‘n draai te maak om die blomme te kyk, maar teen die prys duurder as skaapvleis per kilo per persoon en met die son wat weg is, besluit ek maar om net die “scenic route” deur Darling te ry. Ek dink terug aan die gesprek met ‘n kollega voor die naweek wat wou weet of ons weggaan vir die naweek en toe ek vir hom sê ons gaan Weskus toe om blomme te kyk was sy reaksie net: “ .... that’s the gayest thing I have ever heard ....”. Wat weet hy nou, hy ondersteun after all die Kings! Die pad is nie meer so opwindend nie, die bietjie blomme nie meer so mooi nie en elke kilo voel soos tien. Met die inry by Darling sê ma sy is dors en Boetie beaam dit luidrugtig. Ek stop vir ‘n koeldrank, die honde begin hulle skynaanval weer van voor af, ma gil weer op hulle en die aanval is nou eers op dreef. Verby Evita se perron het Darling ook nou sy bekoring verloor en klim ek stadig terug in die streskas, my heup, knie en elmboog se pyn is skielik terug en ek wonder waar is daardie nostalgiese gedagte van die Weskus.

Daardie plek wat vir die oog miskien nie die mooiste plek is vir mense wat net daarlangs haastig verby ry nie, of stadsjapies wat permanent in hulle Blackberry, iPhone of Samsung Galaxy se donkerte instaar .... maar was jy al op Aurora ? Weet jy van Redelinghuys op die rand van Verlorenvlei naby Elandsbaai? Het jy al daardie vis reuk van die Weskus ervaar en gedroogte bokkoms langs die pas sien hang .... of op Moerie se baai net verby Jacobsbaai met ‘n hoepel-net uit die see kreef gevang en net daar gaar gemaak. Het jy al die sandduin by Tietiesbaai uitgehardloop, vars snoek en skuifies by Paternoster geëet of in Bokkomlaan se winkeltjies ingegaan met hulle skerpsinnige eienaars of net daar teen die pelikane gaan staan. 

Het jy al die lekkerste burger by St. Helena Hotel geëet terwyl jy ‘n koue bier drink en oor die baai staar of die grondpad tussen Paternoster en Agterbaai tussen die beesplase getrotseer of afgedraai tot by Trekoskraal, waar jy die mooiste blou see kan sien sonder mense en met ongerepte natuur en geen plek vir gekommersialiseerde parke, winkels, gastehuise of karavaan staanplekke nie. Of jy nou in die poele loop opsoek na seesterre en tussen die blouskulpe staan of op die rotse klouter by die Tietiesbaai en of jy nou tussen die helder bootjies van die vissermanne wat daagliks in die deinings stoei op soek na vis en kreef op Paternoster staan, hierdie is ‘n plek waar jou siel kan rus. Ry bietjie na Lambertsbaai kuslangs na plekke wat jy nog net van gehoor het, Dwarskersbos met sy strand so wyd soos die Here se genade, Rocherpan met sy kleurryke voëls (wat ek bieg ek wil nog besoek en nie net verby ry nie), Elandsbaai, Ventersklip, Leipoldtville tot in Lambertsbaai by die Muisbosskerm verby.

Ek wag vir die veiligheidshek om oop te maak by die huis in ons nuwe kompleks, dit maak ekstra stadig oop, die 50 meter na die houtdeure van die motorhuis wat sigbaar is van die hek af voel lank en swaar. Ek pak die bakkie maar moek-moek uit en al my pyne is weer van voor af terug. Die honde is al hees gekef en my kop is seer. Ma begin dadelik werk aan ons leë mae en baklei in die kombuis met die potte en panne. Boetie is so bly om sy Playstation te sien en begin sommer dadelik tokkel aan sy kitaar en ek hoor so vaagweg “Stairway to Heaven” deur sluip. Ma rebelleer oor die naweek se gebeure want sy het die hele pad terug tyd gehad om te herkou oor die verloop van sake. Sy maak streng kapsie teen enige besoeke aan enige plek noord van die Bergrivier in die nabye toekoms .... en van aftree daar moet ek maar vergeet. 

Maar laat ek jou vertel een naweek alleen saam met ma op Jacobsbaai, wanneer die son sy mooiste rooi-oranje-geel wys net voor hy na nege in die aand sy kop in die see wegsteek oor die bekoorlike baai en die reuk van rooikrans vure jou hipnotiseer en wanneer jy jou siel met jou kan hoor praat .... dan weet jy waar en wat die Weskus is. Ons stukkie hemel tussen Yzerfontein en Strandfontein ... daar waar ek elke keer van vooraf lief raak vir ma ....

.... my Weskus nooi!

Blou Mannetjie Sindroom

Hoekom is daar altyd in die lewe iemand wat aan blou mannetjie sindroom ly? Hy ry altyd in die vinnige baan sy spoed, meeste van die tyd vinniger as die spoedgrens met flikkerende ligte op jou gat. Jy durf nie agter hom of voor hom ry en enigsins stadiger of vinniger as hy ry nie. Hy weet altyd beter as jy en argumenteer soos ʼn passer om sy eie gat.

Sy rugby span is die enigste rugby span wat bestaan en enige ander span hoort nie op die rugbyveld nie, maar is net daar ter vernedering of om as oefen sessie vir sy span te dien. Hy argumenteer met jou asof jy sy tyd mors om in sy geselskap te wees en lyk sommer geïrriteerd met jou as jy jou opinie wil lig. Wys jy hom op Wikipedia feite dat sy span se wen persentasie teen die top 5 (sy span ingesluit) maar gemiddeld slegs 52% is en nie so oorweldigend as wat hy voorgee nie (en dat sy bek net half groot kan wees en nie 100% groot nie), het hy eerstens nog nooit van Wikipedia gehoor nie en oortuig hy jou dat dit ʼn sameswering van die regering is om mense se politieke- en geloofsoortuigings te verander en vertel jou dan in dieselfde asem van die drie wat hulle in die Currie Cup finaal in die laaste minuut van die wedstryd gedruk het in 1998.

Sy kar is altyd die beste, sy dokter is die enigste spesialis wat jou urologiese dilemma kan regruk, hy ken al die jagters, het die beste ingevoerde geweer en sy bok se horings het twee draaie meer is jou laaste trofee. Hy is die beste ou by die werk en sonder hom sou die plek se deure al lankal toegemaak het, sy kinders is die slimste en vinnigste op die atletiek baan en sy laaitie gaan ongetwyfeld volgende jaar Craven week rugby speel. Hy bring gewoonlik ʼn twee duim dik steak na die braai toe en sy vrou maak volgens hom die beste Jan Ellis poeding. 

As sy span wen bel hy almal, al was dit nie eers jou span wat gespeel het nie nie en laat jou weet hoe eenvoudig jou span is. Sy span se vlag word 10 meter bokant sy dak gehys teen die spesiale vlagpaal wat hy laat opsit het deur dieselfde kontrakteer wat die pale voor Nelson Mandela se staatshuis gedoen het. Sy kar is vol plakkers van sy span geplak en ʼn prominente anatomiese juweel hang aan sy motor haak waarmee hy die nuwe Caprivi junior Boswa, rowwe terrein sleepwa met sy dubbelkajuit bakkie afsleep Hartenbos toe elke Desember. O ja en volgens hom kry hy elke jaar die beste staanplek ........ want onthou ........ hy het “connections”. Hy dra net klere gekoop by Cape Union Mart, koop al sy daaglikse produsente by Woolies, en dink die Spur is “common”. 

Maar ou matie ........ as sy span verloor ........ sien jy hom nie vir ten minste 2 dae nie, sy selfoon is af, die huis se ligte brand nie eers nie en hy boek af siek Maandag. Hy gaan nie eers kerk toe of koop die koerant nie ........ net vir ingeval hy in iemand moet vasloop. Die vlag hang nie eers halfmas nie ........ dis sommer weg en sy foon gaan nie eers oor voicemail toe nie. Jy kry hom nie op Twitter nie, hy reageer nie op Facebook nie en sy ma sê sy is bekommerd, want nie die kinders of sy vrou antwoord hulle fone nie en sy BBM se profiel is net swart. Ja julle ken hom almal ........ en deesdae haar ook baie goed! Dit is daai ou met die blou mannetjie sindroom en hulle is in oorvloed. Jy kry hulle oral, in elke provinsie, stad, dorp en woonbuurt sovêr as Melbourne, Auckland en Buenos Aires ........ behalwe as hulle span verloor dan verdwyn hulle soos geld uit ‘n Limpopo munisipaliteit. As hulle eendag weer te voorskyn kom lyk hulle sommer siek en af ........ maar herhinder jou gou-gou net weer an daai drie in beseringstyd in 1998.

Ai Foeitog!!