Brief Aan My Seuns

  Van kindsbeen af het ons julle gekoester

Vertroos, versorg en met liefde omvou

Geskenke uit God se genade hand

Hoe sou ons julle groot kry sonder berou

 

Onseker en onhandig het ons julle grootgemaak

Met wat ons het en weet ons beste probeer

Julle lewens paadjie het ons vir julle voorberei

Met hoop en vertroue het ons julle alles geleer

 

In ‘n oogwink het julle ons opvoeding ontgroei

Te vinnig het julle ons nie meer nodig gehad

Julle eie paadjies vir julle mooi uitgekerf

Om vreesloos die moeder nes te verlaat

 

Nou is julle groot, onafhanklik en volwasse

Julle keuses is gemaak en visie bepaal

Met trots en verwondering kyk ek op na julle

Dankbaar om deel te wees van julle verhaal

 

Ek skryf hierdie brief in ‘n ode nou aan julle

Om hierdie laaste opdragte aan julle te gee

Ons verdrag van onfeilbare liefde te bekragtig

En om onvoorwaardelik eerbaar op te tree

Telefoon Etiket

 Polisie Staande Ordes is baie belangrik vir alle polisiebeamptes om hul daaglikse take as polisiebeampte maklik aan te pak. Dit is dus 'n primêre verantwoordelikheid om die Staande Orders te ken en toe te pas. Versuim om Staande Orders na te kom sal lei tot dissiplinêre verhoor.

Adjudant Offisier Blackie Swart, ‘n antieke lid van Booysens Polisiestasie, was vyf jaar van aftree af en bekend en gelief onder die mense in die wyk. Hy het nooit belanggestel in bevordering nie, omdat offisiere altyd verplaas word wanneer hulle bevorder raak en AO Blackie was gelukkig by Booysens polisiestasie.

Hy het groot geword in die suide van Johannesburg en het die omgewing baie goed geken. In sy jonger dae was hy ‘n baie suksesvolle man van die gereg juis omdat hy so vertroud was met die omgewing en sy mense. Hy was ‘n gerespekteerde man en sy beriggewers was volop, bereidwillig en altyd beskikbaar. Sy geliefde vrou Jacoba het hy op skool ontmoet en alhoewel hulle nie geseënd was met kinders nie, was hulle ‘n baie gelukkige egpaar en mense van aansien in die gemeenskap.

Adjudant Blackie het ongelukkig sy geliefde Jacoba aan die dood afgestaan toe sy op die jeugdige ouderdom van 35 jaar tragies oorlede is aan kanker.  AO Blackie was daarna nooit weer homself nie en het om aan die drank oorgegee en ‘n baie eensame bestaan gevoer.

Sy werk was nie meer van die selfde gehalte nie en alhoewel hy nooit aan diens gedrink het of dronk aan diens sou rapporteer nie, was hy nie meer die gesogde man van die gereg wat sy gemeenskap met passie beskerm en gedien het nie. Die stasiebevelvoerder het vir adjudant Blackie van skofte en misdaad bekamping afgehaal en hom tot administratiewe dienste beperk.

Oor die jare het AO Blackie sy lot aanvaar en stadig maar seker weer sy trots terug gewen, maar nooit weer kans gesien vir misdaad en polisiëring nie, maar sy administratiewe werk was van hoogstaande gehalte. Niemand kon hom enigiets vertel van hoe registers, voorvalleboeke ingevul moet word nie en alle algemene administrasie was sy kos. Adjudant Blackie het opleidings beampte, administrasie hoof en soms ook aanklaer by dissiplinêre verhore geword, want niemand het Staande Orders soos hy geken nie.

Stasie bevelvoerders van die omgewing en selfs verder het ook van tyd tot tyd hulle administratiewe personeel en aanklag kantoor lede na Booysens polisie stasie gestuur om onder die hand van Adjudant Offisier Blackie hulle opleiding te kry.  Dit word ook vertel dat lede vir AO Blackie banger was as enige offisier of bevelvoerder en ‘n meer onvriendelike, ongeskikte en ontaktvolle persoon sou jy nie in die destydse magte Suid Afrikaanse Polisie diens kry nie.

Hoe nader AO Blackie aan aftrede gekom het, hoe moeiliker en meer ongepoets het hy geraak. Sy ontaktvolle en kortaf manier waarop hy met lede en die publiek gepraat het was berug voor en selfs die publiek sou in hulle spore omgedraai het as hulle ‘n klagte wou kom lê as AO Blackie in die aanklagkantoor was.

Op ‘n slag het AO Blackie ‘n “haas” soos hy na die publiek verwys het uit die aanklagkantoor gejaag, omdat hy ‘n klagte van aanranding teen sy vrou wat hom met die vuis bygedam het nadat hy besope by die huis aangekom het, wou kom lê. Vir sy straf is AO Blackie beveel om ‘n nagskof in die aanklagkantoor deur te bring.

Dié spesifieke skof in die vroeë oggend ure het die adjudant agter die aanklagkantoor lessenaar gesit en sy Tupperware bakkie vol van die middag se braaivleis oopgemaak om te eet. Om soos oudergewoonte te bid voor sy ete met sy hand op sy voorkop en elmboë wat op die tafel rus, raak hy mos toe aan die slaap agte sy palms. Hy slaap so vas dat die area bevelvoerder wat dié aand stasie besoek doen die selle besoek, die voorvalle boek onder sy neus wegtrek en die volgende inskrywing maak: “Stasie besoek gedoen. Selle besoek – 14 gevangenes in aanhouding en korrespondeer met sel register. Registers in orde. Adjudant Swart slaap aan diens en het nie eens wakker geword tydens besoek nie. Dit word aanbeveel dat hy aangekla word en dissiplinêr verhoor word slaap aan diens.”

Met sy ontwaking uit die diepste doodslaap merk AO Blackie die inskrywing in die voorvalle boek voor hom en besef tot sy diepste skok hoe groot in die moeilikheid hy is. Hy weet beter as almal dat slaap aan diens net so erg is soos dronk aan diens is hy het self menige lede aangekla en skuldig bevind aan slaap aan diens. AO Blackie het agtergekom dat hy nou op sy ou dag sukkel om wakker te bly en hy is uit die aard van die saak nie meer gewoond aan nagskof nie, maar hy kan nie bekostig om net so voor aftrede ‘n klad teen sy naam te kry nie. Nieteenstaande sy bombastiese houding en ongepoetstheid, was AO Blackie nog nooit aangekla nie en het hy ‘n onberispelike skoon rekord.    

Vroeg die oggend na nagskof is AO Blackie nog op kantoor en wag vir die stasiebevelvoerder in sy kantoor: “En wat lyk jy so beswaard vanoggend, het die nagskof jou geluk gesteel?”, vra Majoor Brits. Die adjudant wag vir die Majoor om sy kep op te hang en homself agter sy lessenaar in te skuif voordat hy begin: “Majoor, ek wil beswaar aanteken vandag ... ek het nog nooit respek gehad vir iemand wat nie ander respekteer wanneer iemand bid nie!” Die Majoor kyk na AO Blackie pot verstom aan: “Waarvan praat jy Adjudant?”. “Terwyl ek gisteraand reg maak om te eet en besig is om die Liewe Vader dank vir my kos, kom Kol De La Harpe die aanklagkantoor in, neem die selle se sleutels sonder my toestemming en besoek die selle. Met sy terugkeer vat hy sommer die VB voor my weg en maak inskrywings en voor ek nog kon op aandag kom of groet is hy weer by die voordeur uit. Wie kom dan in en groet nie eers nie ... en vir iemand wat nie respek het vir ander wat bid voor hulle eet nie het geen tyd of respek nie”. Nieteenstaande die oortreding is AO Blackie nie aangekla nie en het hy skotvry daarvan afgekom.

AO Blackie het ook weens sy geaardheid geen telefoon etiket gehad nie en het altyd die foon net geantwoord: “Booysens Dag!”. Op ‘n dag lui AO Blackie se foon en oudergewoonte antwoord hy: “Booysens Dag!” toe die persoon aan die anderkant van die lyn in onmiddellik opgeruk en vra: “Weet jy nie hoe om ‘n telefoon te antwoord nie?”. AO Blackie onmiddellik opgewerk: “Hierdie is my foon en ek antwoord soos ek wil ...”. “Weet jy nie dat jy eers jouself moet identifiseer en ordentlik groet wanneer jy die foon antwoord nie!?” bars die stem deur die foon. “Wat traak dit jou hoe ek my foon antwoord!?” blaf AO Blackie terug. “Weet jy met wie jy praat” vra die stem aan die ander kant. “Nee, ek weet nie!” “Dit is Generaal Smit van Hoofkantoor”. “Weet jy met wie jý praat?” vra AO Blackie ewe kordaat terug. “Nee, ek weet nie!?” “Dank die Liewe Vader ...!” sê AO Blackie en sit die telefoon verlig op die mikkie terug. 

Die Ontwykende Bus

 Chevron Belyning (W1-8) tekens word gebruik om addisionele klem en leiding te gee vir 'n verandering in die horisontale opstelling van die ryvlak.

Stil en rustig op ‘n Saterdagmiddag sit Sersant Fires en teug aan ‘n koue Black Label, of ‘n Soweto Pepsi soos hy dit noem, terwyl hy sy pakkie Chesterfield voor hom rondskuif op die kroegtoonbank en sy BIC sigaret aansteker tussen sy duim en middel vinger draai en draai en draai.  Hy staar na die TV agter die toonbank, maar staar dieper in sy eie verlorenheid in verby dit wat daar uitgesaai word.

Die polisie kantien is maar leeg op Saterdae, wanneer al die kaserne inwoners óf huis toe is óf saam met hulle meisies die naweek elders gaan geniet het.  Net Sersant Fires is elke Saterdag klokslag 12:00 na middagete in die eetsaal en daarna in die kantien totdat dit weer vyfuur toemaak.

So nou en dan sal iemand vinnig inloer en ‘n bier drink, groet en dan weer aan beweeg, maar geen gereelde kliënte is daar op Saterdae in die kantien nie.  Soms, maar bitter min, sal die diens offisier inloer, net om om sy gesag en onsekerheid aan almal ten toon te stel, maar bly nie vir iets te drinke of geselskap nie.  In ieder geval is dit ongehoord vir onder-offisiere en offisiere om saam te drink en beide het hulle eie watergate, sommer regs langs mekaar met slegs ‘n hout paneel in die selfde lokaal wat die “kaf” van die koring skei.

Op die betrokke Saterdag kom daar toe wel ‘n offisier by die onder-offisiers kantien in, maar nie ‘n Luitenant of Kaptein wat gewoonlik die diens offisier is nie, maar ‘n Brigadier.  ‘n Brigadier sien mens nooit nie en hulle is mos so tussen die hemel en die aarde, met permissies gesê, net so onder Liewe Jesus.  Hierdie klas rang kom net voor as daar GROOT moeilikheid of media toesprake is.  Hierdie was ook nie sommer enige Brigadier nie. Nee dit was Brigadier Fűchter, ‘n selferkende ateïs wat per geleentheid vir die Kapelaan tydens gebed in die rede geval het en gemaan het: “Kon nou dominee, bid klaar, daar is werk wat gedoen moet word!”.

Brigadier Fűchter was die area Kommissaris en vir hom was almal so bang soos die houtjie van galg self.  Sy bedonnerde frons op sy voorkop en vuurvreter oë het jou met bewende angs gevul en menige lede het om op ‘n afstand vermy. 

Daar word vertel dat by geleentheid ‘n Sersant sonder ‘n pet op sy kop die Brigadier van vooraf sien aankom het en weggehardloop het en hom in sy kamer gaan toesluit het uit vrees vir sy toorn en ‘n moontlike “peg” of dissiplinêre verhoor.

Met sy inkoms in die kantien het die kroegman, ou Rooies, amper beswyk en spring op aandag en salueer die Brigadier.  Brig. Fűchter reageer met ‘n donderweer brul en trap vir ou Rooies uit omdat hy in sivies sonder hoofbedekking ‘n offisier salueer en kyk stuurs na Sers. Fires in die hoek. 

Sers. Fires sit kalm, onbevrees met geen uitdrukking op sy gesig op sy kroegstoel en strek sy arms voor hom uit op die toonbank met vuiste voor hom op die toonbank soos te betaam word om ‘n offisier te strek as jy sittend is na ure.

“Middag Fires” sê die brigadier en plak hom in die teenoorgestelde hoek by die deur op ‘n kroegstoel neer.  “Middag Brigadier” antwoord Sers. Fires terug.  “Gee daar vir my ‘n dubbel Whisky op ys!” bulder die Brigadier na ou Rooies.  Ou Rooies kyk onderlangs met verbasing na die sersant en Fires knik met sy kop asof hy vir Rooies toestemming gee om die drankie vir die Brigadier te bedien.

Die volgende uur drink beide die brigadier en sersant teug-teug aan hulle drankies en staar doelloos na die TV terwyl ou Rooies met sy arms gevou teen die agterste toonbank leun en die spektakel aanskou.

Na die ongemaklike uur verby is, maak Brig. Fűchter die eerste skuif.  “So wat maak julle manne so op ‘n naweek alleen hier in die kaserne?”  “Hoe bedoel Brigadier nou?” vra ou Rooies op aandag.  “Dit is nie ‘n strikvraag nie Rooies en jy kan maar ontspan” sê die brigadier kalm en met ‘n effe persoonlikheid vir ‘n slag.  “Nee ons is maar verveeld hier in die barracks Brigadier, so ons eet en slaap en kyk maar TV” antwoord ou Rooies.  “Nou waar kom jy vandaan ou Rooies?” vra die brigadier belangstellend.  “Ek kom mos van Kakamas af Brigadier..” so asof die brigadier dit nou moes weet.

Intussen sit Sers. Fires nog en teug en staar daar in sy hoek en toon geen teken van belangstelling in die gesprek nie.  “En hoe behandel die lewe jou Fires?”  vra die Brigadier.  “Brigadier weet mos” antwoord Fires stomp.  “Ja. Ja Fires ek weet dit, maar wat doen jy met jouself oor naweke en na ure hier alleen?”.  “Ek hou myself maar besig Brigadier” antwoord Fires ontwykend.  “Ok Fires, ek kan sien jy is jou vriendelike self soos altyd”  en gaan voort met sy doellose gesprek met ou Rooies wat gehoorsaam saampraat en antwoord en wonder hoekom die Brigadier nou vandag hier sit en gesels en hoekom hy nie in die offisiers kantien kuier nie. Maar niemand durf hom vra nie en niemand sal ook weet nie, net bespiegel.

Op die kop 17:00 roep ou Rooies “last round” en is klaar bevrees omdat hy dalk amper te laat is en die Brigadier juis hier is om hom te toets, maar die Brigadier skreeu dadelik:  “Is jy befok!? ... ek sê wanneer jy toemaak en in elk geval begin die rugby game nou en ek wil eers die game klaar kyk!”.  Ou Rooies kyk angs bevange na Sers. Fires, wat weer net knik vir die nodige toestemming en vertroosting en ‘n effense grynslag is amper te bespeur op sy bakkies.

Sers Fires sit onverpoos in sy hoek en grynslag vir die petalje wat voor hom afspeel en bestel sy laaste Soweto Pepsi, want hy weet hier kom moeilikheid.  Die “gevaarlike” en kwaai ou man wat almal so bang voor is, sit nou hier in die onder-offisiers kantien en gil en skreeu vir die TV en die spelers op die veld soos enige ander ou op ‘n Saterdag en na elke drie vir sy span beveel hy ou rooies om ‘n ronde vir almal te gooi. Later hang ou Rooies soos ‘n nat vadoek oor die brigadier se skouer en moedig die spelers op die veld jubelend aan.  

Na afloop van die rugby en na vele sopies vir die brigadier en ou Rooies laat weet die tap meester die kantien is nou toe. Slingerend loop tap meester en kwaai brigadier hand om die lyf die gang af verby die eetkamer tot in die parkeer area, waar die twee nuwe drinkers broers afskeid neem.  Ou Rooies is op na sy kamer toe in die kaserne en Brig. Fűchter na sy staatsvoertuig in die parkeer area met Sers. Fires kort op sy hakke.  Sonder om om te kyk, mompel hy na die sersant, “sal jy weer agter my aanry huis toe ou Fires en net seker maak ek raak nie die pad byster nie?”. “Ek maak so Brigadier, weer net tot by die grootpad of tot by die huis hierdie keer?”. “Tot by die huis asseblief ou Fires” laat weet die brigadier. “Reg so Brigadier” antwoord Fires.

Die brigadier ry netjies by die polisie terrein uit en in die donkerte in op die pad uit na die hoofpad. “Hy ry nogal mooi en reguit vir ‘n ou wat nie eers reguit kan loop nie dink Sers Fires so vir homself. By die T-aansluiting sit die brigadier soos gewoonlik sy flikkerlig aan om regs te draai, maar swaai net effe regs en ry reguit in die veld in langs die chevron teken verby waar hy in ‘n stofwolk tot stilstand kom. Sers. Fires stop langs die pad aan die oorkant van die pad en hardloop na die brigadier se kar toe om te kyk of hy OK is.

“Wat de donner doen Brigadier!” skreeu Fires op die brigadier. “Ek weet nie ou Fires, ek wou net die bus voor my verbygaan en toe land ek hier in die veld? “ Dit is nie ‘n bliksemse bus nie Brigadier, dis ‘n chevron teken wat al jare hier staan!” gil Sers Fires op die brigadier. “Jy moet my maar huistoe neem ou Fires, maar ek ry nie in jou klein Golfie nie, ons moet met my kar ry.  Jy kan hom môre na kerk weer vir my terug bring.” “Brigadier, vanaand ry jy in style in my kar en jy hou jou bêk” blaf Fires braaf terug na die brigadier. “Môre het hy kamstig alles vergeet en is weersy ou bedonderde self” dink Sers Fires.